Blog Esther Reinders
De overdracht van het familiebedrijf: start bij de kinderen, niet bij de financiën
,,Misschien moeten we eerst even weten hoe het financieel zit”, zegt een ondernemer die wil kennismaken met mij als opvolgerscoach. Zijn vrouw kijkt bedenkelijk en vraagt zich hardop af wat dit oplost voor de kinderen. Opvolgerscoach voor familiebedrijven Esther Reinders krijgt die vraag vaak en schrijft erover in deze blog.
Foto: Shutterstock
Esther Reinders
Opvolgerscoach voor familiebedrijven
Esther Reinders helpt familiebedrijven bij een succesvolle én harmonieuze bedrijfsopvolging. Ze zet als coach de opvolger(s) centraal en begeleidt de familie om open met elkaar te communiceren. Esther is auteur van het boek Familiezaken zonder ruzie.
Hun twijfel heeft nauwelijks iets met geld te maken. Veel ondernemers vragen zich af waar je moet beginnen als het gaat om de opvolging van het familiebedrijf; bij de kinderen of bij de financiën? Deze vraag krijg ik vaak, maar iedereen voelt eigenlijk wel aan wat het antwoord is.
Succesvolle overname begint bij communicatie en vertrouwen
Een goede financiële organisatie is onmisbaar bij een bedrijfsovername. Echter, dat is maar een klein onderdeel van een succesvolle overname. Alles valt of staat namelijk met goede communicatie én vertrouwen. Als de familie met elkaar overhoop ligt of de volgende generatie is niet goed voorbereid, dan is de kans groot dat de opvolging mislukt of dat de familierelaties worden geschaad.
Lees ook: Drie redenen waarom ruzies in het familiebedrijf nooit echt over geld gaan
De kinderen van het echtpaar met wie ik aan tafel zit weten nog niet zeker of ze het écht willen, laat staan dat ze overtuigd zijn van hun talenten en vaardigheden. Daarbij worstelen ze met hun ambitie: ligt hun passie wel in het familiebedrijf?
Ze twijfelen of ze de verantwoordelijkheid wel willen dragen voor alle medewerkers, maar ook voor het gedachtengoed van hun voorgangers. Ook zien de broers beren op de weg als het gaat om de samenwerking. En hoe gaat het als er partners in het spel komen? En hoe zit het met het samenwerken met pa en ma? Wanneer krijgen ze het echt voor het zeggen en hoe lang werken ze nog mee? En zo leven er nog meer vragen.
Gesprekken over opvolging: uitstel keuzes zorgt voor problemen
Elke ondernemer die ik spreek heeft uiteindelijk de familie op de eerste plek staan, hoe belangrijk het bedrijf ook is. Het laatste wat ze willen, is dat het bedrijf tussen de gezinsleden in komt te staan. Juist daarom kan het gesprek over de opvolging als een worsteling voelen.
Het maakt onzeker, juist omdat ze aanvoelen dat het een gevoelig onderwerp is met allerlei scherpe kantjes die gaan over emoties en eventuele botsende belangen. Ouders willen geen kinderen uitsluiten of voortrekken, maar waarschijnlijk moeten er wel keuzes gemaakt worden. In zo’n geval kan het veilig voelen eerst eens naar de financiën en de juridische constructies te kijken. Maar pas op: laat dit geen onbewust en sluimerend uitstelgedrag zijn om confrontatie te vermijden.
Cijfers geven geen garantie op harmonieuze overname
Het is begrijpelijk liever eerst zicht te hebben op de financiën. Cijfers kun je tenminste met je ratio bevatten. Je kunt cijfers zien en je kent de waarde ervan. Dat is concreet en dat geeft een gevoel van controle. En uiteraard: zoals gezegd kan een overname niet zonder een goede financiële en fiscale planning. Financieel experts kunnen heel veel opties en mogelijkheden uittekenen of wellicht waarschuwen. Dat moet soms ook. Alleen, de cijfers geven slechts gedeeltelijk houvast. Ze geven nog geen garantie voor een harmonieuze overname, want ze zeggen niets over de relatie tussen de gezinsleden en hoe iedereen zich bij de plannen voelt.
Lees ook: Bedrijfsopvolging? Waarom zou je het je kinderen (niet) aan willen doen?
Mijn advies is daarom altijd: begin bij de familie. Heldere communicatie is het sleutelwoord, hoe ingewikkeld dat ook kan zijn. Veel ondernemers zijn bang dat de te maken keuzes hun kinderen zal teleurstellen waardoor zij gekwetst raken. Een ondernemer zei onlangs: ,,Eigenlijk wil ik de kool en de geit sparen." Waarmee hij eigenlijk zegt dat hij ’t liefst geen besluit neemt. En dat is precies wat ik vaak zie gebeuren. Niet beslissen voelt heel lang als de beste (gemakkelijkste) oplossing, maar leidt uiteindelijk tot de grootste ellende in families.
Duidelijkheid, daar is iedereen bij gebaat. En die krijg je vooral door helderen keuzes van de overdragende partij en goede communicatie met de kinderen. In de kern, en daarvoor gaan we even een niveautje dieper, draait het vooral om erkenning en je gezien en gehoord voelen. Het leven bestaat uit geven en nemen en een teleurstelling hoort er soms ook bij. Een teleurstelling hoeft niet hetzelfde te zijn als kwetsen. Wie zich gekwetst voelt, voelt zich misschien uitgesloten of bijvoorbeeld niet serieus genomen. Welke oorzaak dat ook heeft, coaching of een eerlijk gesprek hierover met familie kan de teleurstelling voorkomen of het milder maken.
