Hoe een ‘woke-gesprek’ in het vliegtuig Kees de Jong nieuwe inzichten bood

,,Neee… dat meen je niet, dat kun je dus echt NIET meer zeggen!” Een ongemakkelijke stilte volgde, maar het werd erger: “Dat is dus zo typisch voor mensen van jouw generatie”.

Oef, die zat. En we kenden elkaar pas net een half uurtje. Ik op 1B, zij op 1C. Hoog in de lucht onderweg van een Spaans eiland naar Amsterdam. Sabine was ondernemer met een mooi levensverhaal. Ik was onderweg naar een optreden met mijn bandje in Nederland.

Ondernemers onder elkaar klikken meestal best goed. Nu ook, ik vertelde over onze stichting nlgroeit en zij vertelde dat ze jaren geleden juist een keus had gemaakt om geen vast personeel meer te willen hebben. Haar bureau telde rond de vijftien medewerkers, maar het management was zwaar en kostte haar te veel energie. ,,Was ik toen maar nlgroeit tegengekomen”, grapte ze. Wellicht had ze dan wel door die kritische grens kunnen doorgroeien, waarbij het ondernemen weer makkelijker en vooral leuker wordt.

Ongemakkelijke situatie in de lucht

Maar terug naar de ongemakkelijke stilte hoog in de lucht. Na een gezellig gesprek over ondernemen, yoga en mooie plekjes op het Spaanse eiland werd ik onverwacht bot als stout schooljongetje in de hoek gezet. Vond ik ergens best stoer van haar. Maar ik heb dit voorval wat langer op me in laten werken en ze had gelijk. Ik leg het uit.

Ik vertelde over de nieuwjaarsborrel die ik een paar dagen daarvoor had georganiseerd. Sjieke boel, catering, muziek en ook een artiest. Een geweldige zangeres die in een vorig leven had gezongen bij zowel Tina Turner als Stevie Wonder. Een stem als een nachtegaal. Maar ik maakte een fout. Ik beschreef haar als een ‘grote, zwarte vrouw’. Toen knapte ze.

Na haar initiële botte reactie en haar constatering dat blijkbaar mijn generatie nog binnen een totaal verouderd paradigma opereerde, legde ze uit wat er met die ene zin allemaal mis was. Zowel het feit dat ze ‘zwart’ was had niets te maken met haar zangcapaciteiten en het feit dat ze ‘groot’ was al helemaal niet. ,,Maar hoe schets ik dan een plaatje wie ze was?”, pruttelde ik. ,,Dat doe je gewoon door te zeggen dat ze goed kon zingen, alle andere niet ter zake doende persoonsbeschrijvingen laat je achterwege.” Ze was onvermurwbaar.

Lees ook: Kees de Jong over functioneringsgesprek: ‘Stort geen jaar achterstallige kritiek uit’

Sabine was slechts tien jaar jonger, maar ze had duidelijk meer van de ‘woke’-soep gegeten dan ik de afgelopen jaren. Hoewel de laatste tijd er weer meer weerstand is tegen het doorgeslagen overbewustzijn van correctheden - zeker na laatste opmerkingen en decreten van Trump over dit onderwerp - snapte ik waar ze met haar ‘generatie opmerking’ op doelde. We hebben allemaal wel eens meegemaakt dat een van onze opa’s onze landgenoten uit Suriname met een bepaalde term benoemden. Niet per se uit racistische overwegingen, maar we snapten op die ongemakkelijke momenten dat dat echt niet meer kon. Nu is de wereld weer iets verder en lijken wij – of in ieder geval ik- zelf even die generatie die te weinig is meegegaan.

Barstjes in de muur van onbegrip

In de muur van onbegrip en verdediging die ik initieel opzette, kwamen langzaam barstjes. Ik begon er iets van te snappen. En zij lichtte toe dat het echt een ‘generationeel ding’ was, omdat jongeren de manier waarop je iemand moet benoemen wel feilloos aanvoelen. Ik zat blijkbaar in mijn bubbel en de nieuwe generatie opereert dus binnen een ander paradigma.

En hier zit wel een belangrijk leerpunt in. Juist ook voor ondernemers. Want de nieuwe generaties bevolken wel steeds meer onze bedrijven. Hoewel mijn ervaring is dat de jongere medewerkers qua ‘work life balance’ en overgevoeligheden wel wat anders zijn dan pakweg twintig jaar terug, is mijn mening dat het uiteindelijk allemaal wel meevalt. Zeker wanneer je als leider je zaken op orde hebt. Dat wil zeggen dat je bedrijf opereert vanuit een diepere purpose. Dat je mooie kernwaarden hebt en medewerkers vrijlaat hoe ze hun taken uitvoeren en dat je als leider je medewerkers continue in hart raakt om zich volledig voor het bedrijf in te zetten. Ook deze nieuwe generatie, Gen Z – woke of niet, zal dan van onschatbare waarde zijn voor je bedrijf.

Lees ook: Zo lukt het jou in 2025 wél al je ondernemersdoelen te behalen

Young Capital heeft dat in haar laatste Boost your Boomer-campagne briljant verwoord en vooral in beeld gebracht. Het is tegelijkertijd een aanmoediging voor jongeren als een wake-upcall voor alle oudere generaties.

Taal spreken van de nieuwe generatie

Terug naar het vliegtuig. Die generatie opmerking zat me dwars. Op het moment dat we vanuit verschillende paradigma’s opereren en letterlijk niet meer de ‘taal spreken’ van de nieuwe generaties gaan dingen ongemerkt mis. We worden als leider steeds meer onbewust onbekwaam en kunnen echt de connectie missen om nieuwe generaties mee te krijgen.

Wie zorgt er bij jou voor dat jij als ondernemer af en toe uit je intergenerationele paradigmabubbel wordt wakkergeschud? Ik kreeg bij toeval het cadeautje omdat Sabine zich even ‘bot’ naar me uitsprak. Mocht je een dergelijke Sabine niet tegenkomen of iemand anders hebben die je soms op scherp zet, zou je zo maar stapje voor stapje langzaam je eigen opa (m/v) kunnen worden, waarbij plots een ongemakkelijke stilte valt en mensen langzaam van je wegkijken.