De surseance van betaling: een redmiddel tegen faillissement?

Als een onderneming voorziet dat zij haar schulden niet meer op tijd kan betalen, heeft zij de mogelijkheid om bij de rechtbank ‘surseance van betaling’ aan te vragen. Surseance staat voor ‘tijdelijk uitstel’. De surseance van betaling is dus een tijdelijk uitstel van betaling: de onderneming hoeft bepaalde schulden van vóór de surseance gedurende een door de rechtbank vastgestelde periode niet te betalen.

De schulden die tijdens de surseance ontstaan, dienen wel gewoon te worden betaald. De surseance van betaling biedt dus als het ware een tijdelijke adempauze, zodat de onderneming in relatieve rust kan zoeken naar een oplossing voor de financiële problemen.

Goede samenwerking met bewindvoerder belangrijk

Bij het verlenen van surseance van betaling benoemt de rechtbank een bewindvoerder. De bewindvoerder heeft als taak samen met het bestuur van de onderneming de dagelijkse gang van zaken te leiden. Voor alle handelingen van de onderneming is tijdens de surseance medewerking, machtiging of bijstand van de bewindvoerder vereist.

Lees ook: Voorkom problemen: deze afspraken moet je als ondernemer op papier vastleggen

Daarnaast houdt de bewindvoerder in het belang van de gezamenlijke schuldeiser toezicht op (de rechtmatigheid van) de surseance en de haalbaarheid van een oplossing voor de financiële problemen. Een goede samenwerking met de bewindvoerder is voor de onderneming dus cruciaal. Van belang om op te merken is wel dat de kosten voor de bewindvoerder voor rekening van de onderneming komen.

In een surseance van betaling kan een oplossing voor de financiële problemen worden gevonden in een surseance-akkoord. Net als het crediteurenakkoord en het akkoord onder de WHOA, is het surseance-akkoord een voorstel aan de schuldeisers om een gedeelte van de openstaande schuld kwijt te schelden tegen betaling van het restant. Als de meerderheid van de schuldeisers met een dergelijk voorstel instemt, kan de rechtbank het akkoord aan de andere schuldeisers opleggen. Via deze route zou een problematische schuldenlast kunnen worden opgelost.

Surseance-akkoord alleen voor concurrente schuldeisers

Hierbij dient echter wel een belangrijke kanttekening te worden gemaakt. Een (akkoord in) surseance van betaling heeft uitsluitend betrekking op ‘concurrente schuldeisers’. Schuldeisers met een voorrangspositie, zoals de Belastingdienst of de bank, vallen buiten de surseance van betaling. Een surseance-akkoord is daardoor alleen maar een geschikte oplossing als de financiële problemen gelegen zijn in de concurrente schuldenpositie (zoals leveranciers of verhuurders). Dat is een wezenlijk verschil met het crediteurenakkoord en het akkoord onder de WHOA, daarin kunnen álle schuldeisers worden betrokken.

De surseance van betaling is (helaas) vaak een voorportaal van faillissement. De belangrijkste reden hiervoor is dat de surseance van betaling door het bestuur wordt gebruikt als ‘sluiproute’ naar faillissement. Voor een faillissementsaanvraag is namelijk de medewerking van de aandeelhouders noodzakelijk. Niet altijd willen de aandeelhouders deze verlenen. In die gevallen kan het bestuur via de surseance van betaling alsnog een faillissement bewerkstelligen.

Weloverwogen plan van aanpak cruciaal

Een andere reden dat de surseance vaak het voorportaal van faillissement is, is de beperkte reikwijdte van de regeling. De schulden met een voorrangspositie kunnen – zoals gezegd – niet met een surseance-akkoord worden opgelost, terwijl daar toch wel vaak (mede) de oorzaak van de financiële problemen zit. Zeker in de huidige tijd waarin veel ondernemers nog altijd kampen met (corona)schulden aan de Belastingdienst.

Verder zijn redenen voor de beperkte succeskans van de surseance dat zij vaak onvoldoende wordt voorbereid en te laat wordt aangevraagd. Een weloverwogen plan van aanpak is cruciaal en de kans van slagen van een surseance van betaling is zeer beperkt als zij wordt aangevraagd in een stadium dat er al geen financiële middelen meer zijn om de lopende verplichtingen te voldoen. Daarbij hebben (en gebruiken) schuldeisers in surseance van betaling doorgaans een contractuele opzeggingsmogelijkheid en dat bemoeilijkt de voortzetting van de onderneming nog eens extra.

Lees ook: Dit betekent een WHOA-akkoord voor jou als schuldeiser