Stel je voor: het is donderdagmiddag, je sluit je laptop en je weet dat je drie volle dagen hebt om op te laden. Geen vrijdagmiddagdip, geen aftellen tot het weekend, maar een voldaan gevoel omdat je je werk hebt geknald in vier dagen. Of misschien neem je net zoals ik wel op de woensdag vrij: twee dagen werken, dagje vrij en dan weer twee dagen werken? Klinkt als een droom, toch? Voor steeds meer organisaties is het de realiteit en verrassend genoeg werkt het beter dan de meeste mensen op voorhand denken.
Louis Goulmy
Expert motivatie & management control
Louis Goulmy is expert in motivatie & management control. Hij is oprichter en eigenaar van Control & Motivate en van werkvierentwintig en auteur van Echte mannen werken 4 dagen.
Minder tijd zorgt voor meer focus
Wanneer je vier in plaats van vijf dagen werkt, wordt tijd schaarser. Veel mensen geven aan dat er zinloze werkzaamheden, zoals vergaderingen in een dag zitten. Juist op die empty labour lopen mensen leeg. Zodra tijd weer van mensen zelf wordt, gaan mensen slimmer plannen, overleggen ze korter en werken ze doelgerichter. En misschien wel belangrijker: hebben ze minder taakwisselingen. Juist dat werkt stress en verdruk verhogend. Als je wil dat mensen beter gaan functioneren en progressie ervaren, haal dan de frictie weg.
Daarbij helpt het dat we werk steeds meer asynchroon indelen waardoor mensen meer autonomie/regie over hun dag (en dus tijd) hebben. Ondernemer Jason Fried legt in zijn TED Talk uit waarom werk niet op werk gebeurt en maakt de vergelijking met slaap: werken gebeurt ook in fases. Maar doordat we telkens onderbroken worden komen we niet in de diepe concentratie (diepe slaap). Wanneer is het de laatste keer dat jij anderhalf uur ongestoord hebt kunnen werken?
Een deadline als dopamineshot
Sommige mensen hebben een deadline nodig en houden van een strakke planning, dat geeft hen duidelijkheid en daardoor weten ze waar de eindstreep ligt. Zonder deadline komen ze niet in beweging. Dat zijn vaak ook de mensen die pas aan het eind van de dag gas kunnen geven. En laat ons brein daar nou net goed op reageren als we vooruitgang boeken en deadlines halen. Weten dat je werkweek korter is, zorgt voor een natuurlijke urgentie. En het gevoel van afronden voor een lang weekend is dan pure brandstof.
Aan de andere kant is het ook fijn om in uren te blijven denken (als ik mijn uren maak is het goed), dit voelt vooral lekker veilig. De verschuiving van uren (input) naar werkbelasting (output) kan dan wat onwennig aanvoelen en zal al snel wat knelpunten blootleggen. Het maakt je werkweek een klein beetje intensiever, maar beter behapbaar. Klinkt dat tegenstrijdig? In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt, verhoogt dit de (gevoelsmatige) werkdruk niet. Mensen geven juist aan minder werkdruk te ervaren en beter in staat om hun werk af te krijgen.
Een vierdaagse werkweek draait niet alleen om minder werken, maar om slimmer werken. Door meer tijd voor slaap, sport en ontspanning komen mensen uitgerust terug op hun werk. En een uitgeruste medewerker is scherper, creatiever en gemotiveerder. Je krijgt dus in vier dagen vaak méér voor elkaar dan in vijf.
Lees ook: Werkgevers willen werknemers terug naar kantoor: ‘Stuur op resultaat, niet op aanwezigheid’
Vertrouwen werkt wederkerigheid in de hand
Door mensen meer autonomie te geven over hun tijd, zeg je eigenlijk: „Ik vertrouw erop dat jij weet wat nodig is.” En vertrouwen op zichzelf werkt motiverend. Het zet mensen in de actiestand, juist omdat ze serieus genomen worden. Niemand wil de kantjes er vanaf lopen als ze voelen dat hun tijd en inzet gewaardeerd worden. Dat effect krijg je niet met geld.
Daarmee wordt werken niet moeten, maar ik kan en mag weer werken. Meer autonomie gedurende de werkweek maakt dat de druk eraf is en mensen meer zeggenschap over hun tijd hebben. Als mensen het gevoel hebben dat ze kiezen, dan verandert de werkhouding. Werk wordt iets waar je zin in hebt in plaats van iets waar je naartoe moet.
Een vierdaagse werkweek voelt als een beloning en aangezien het collectief is, maakt het dat we de vierdaagse werkweek (met behoud van salaris) ook voor de collega mogelijk willen maken. Daarmee krijg je de belangen in een organisatie ook meer op één lijn en vergroot je de onderlinge betrokkenheid. Als organisaties zeggen dat ze een grote familie zijn, dan zullen ze tijd met je gezin/geliefde vast willen faciliteren.
Een kortere werkweek (of het nu een vierdaagse werkweek of een zesurige werkdag is) betekent niet minder werkethos maar zorgt juist méér motivatie. ‘gen Z’ is dan ook niet lui, maar extreem gemotiveerd.
‘Vakbonden zet in op vierdaagse werkweek’
Met de wetenschap dat we gelukkiger worden van meer tijd dan meer geld, is een vierdaagse werkweek zelfs met een kleine reductie in salaris voor vele aantrekkelijk. Daarom zou ik de vakbonden op willen roepen: laat de komende tijd de salarisverhoging zitten en zet in op de vierdaagse werkweek (met behoud van salaris) in plaats van een looneis van 5 tot 7 procent. Dat gaat dan wellicht ten koste van een klein beetje meer koopkracht, maar misschien hebben mensen dan juist wel meer aan vrije tijd? Laten we het reële tijdkracht noemen. Die loonsverhoging en reparatie van de koopkracht komt later wel, als ook werkgevers inzien dat ze enorm veel baat hebben bij een vierdaagse werkweek.
Mijn tip aan werkgevers: mis de first-mover advantage niet. Als je als een van de laatste organisaties de overstap maakt ben je te laat. Heb je een hoop talent (en kennis) verloren en heb je processen onvoldoende geoptimaliseerd, daardoor loop je hopeloos achter de feiten aan. Die processen kan je misschien nog wel aanpakken, maar het talent krijg je er niet mee terug.
Lees ook: Waarom een vierdaagse werkweek voorlopig niet gaat werken
