1. Is het echt zo erg?
Ja. Vakbonden en ondernemers zien hoe de malaise, naast het banenverlies, nu ook de cao-onderhandelingstafel bereikt, schrijft het AD. Donderdag was de boodschap zuur voor 143 medewerkers van de verffabriek van AkzoNobel in Wapenveld (Gelderland).
Ze zijn lang niet de enigen. Eerder kondigde bandenmaker Apollo Vredestein aan te stoppen in Enschede. Twee grote chemische bedrijven in de Rotterdamse haven doen al het licht uit. Tata Steel wil banen snijden en op het Limburgse chemiecluster Chemelot bekijkt kunststofmaker Sabic of hij wel kan blijven.
Lees ook: Stoppen met je bedrijf zonder failliet te gaan? Dit zijn de mogelijkheden
„Het signaal is overal hetzelfde”, waarschuwt Ali Gunduz, teamleider proces-industrie bij vakbond FNV. „Investeringen zijn opgeschort. En als er al besluiten vallen, door buitenlandse moederbedrijven van filialen hier, dan vallen die niet in het voordeel uit van Nederland. Ik hoor de zorgen in Rotterdam, in Zeeland en van Groningen tot Limburg.”
2. Wat is de gemene deler van de sluitingen?
De hoge energieprijs. De energietransitie heeft Europa opgezadeld met hogere energiekosten dan China en de Verenigde Staten. Binnen Europa is Nederland nog weer duurder dan omringende landen zoals Duitsland en België.
Niet alleen energie is duurder (door belastingen), ook de uitbreiding van het stroomnetwerk beloopt in de miljarden euro’s, en dat wordt deels afgewenteld op het bedrijfsleven.
Deze besluiten zijn niet van vandaag op morgen genomen. Ze zijn dus niet toe te schrijven aan de nieuwe Amerikaanse president
Ali Gunduz FNV
„Er is geen eerlijk speelveld in Europa”, constateert Gunduz. Het heeft ervoor gezorgd dat het CBS al dertien kwartalen op rij, dus meer dan drie jaar, trieste cijfers noteert. In het eerste kwartaal telde de industrie 84 faillissementen, meer dan in 2024. „Deze besluiten zijn niet van vandaag op morgen genomen. Ze zijn dus niet toe te schrijven aan de nieuwe Amerikaanse president. Het Trump-effect moet nog komen.”
3. Waarom zou iedereen zich deze rampspoed moeten aantrekken?
Gunduz: „We verliezen niet alleen bedrijven en productie, het betreft ook mensen met kwalitatief goede banen. Vaak gaat het om gespecialiseerde mbo-functies en hoger. Zij verdienen inkomens rond de 60.000 tot 80.000 euro per jaar en dat houdt de economie draaiende. Bovendien, achter elke werkplek die in de maakindustrie verdwijnt, zitten twee of drie andere banen in de logistiek en andere sectoren.”
Lees ook: Recordaantal ondernemers stopt: hoogste stijging in tien jaar
Het bedreigt inmiddels ook de salarisontwikkeling. „Het gaat moeizaam aan de onderhandelingstafels”, zegt de vakbondsbestuurder. „Werkgevers stellen dat er weinig financiële ruimte is. Dat heeft al gezorgd voor vertragingen in de gesprekken. Het wordt er niet makkelijker op.”
4. Als de situatie zo hachelijk is, waarom zien we dan geen vakbondsdemonstraties?
De vakbond FNV heeft keer op keer zijn zorgen geuit bij het kabinet. Toenmalig voorzitter Tuur Elzinga stond in februari in de Malietoren zelfs pal achter de smeekbede om hulp van ondernemersorganisatie VNO aan minister Sophie Hermans (Klimaat & Groene Groei). „Het gaat om de kwaliteit van leven voor onze mensen nu en straks. Daar hoort ook de basisindustrie bij”, sprak Elzinga. Demonstraties voor het behoud van industriebanen, die zagen we echter niet.
Lees ook: Aantal gestopte bedrijven op hoogste niveau in jaren, 28 procent meer faillissementen
„Alle superlatieven zijn inmiddels wel gebruikt”, verklaart Gunduz. „Het water staat ons aan de lippen, geen 5 voor maar 5 over 12, enzovoort. Wij staan er als vakbond ook niet anders in dan het bedrijfsleven. We missen alleen politieke visie bij dit kabinet. Zij moeten ons helpen om de maakindustrie in Nederland te houden. Alleen dan kan Europa op eigen benen staan.”
5. De FNV was toch voor die omstreden CO2-heffing?
Een van de maatregelen die het Nederlandse bedrijfsleven op een achterstand heeft gezet ten opzichte van het buitenland, is de nationale CO2-heffing. Dat is een Haagse klimaatbelasting per ton CO2-uitstoot. Het was de vakbond FNV die zich aansloot bij milieuorganisaties om voor zo’n heffing te pleiten. Was dat achteraf gezien wel zo verstandig?
Het lijkt erop dat de CO-heffing slechts een extra belasting is. Zo hadden werkgevers het nooit bedoeld, en wij ook niet
Ali Gunduz FNV
Gunduz: „Het was de bedoeling dat de CO2-heffing zou worden teruggesluisd om de Nederlandse industrie duurzamer, en dus concurrerender, te maken. Wij denken nog steeds dat verduurzaming van de industrie ons uiteindelijk een concurrentievoordeel zal opleveren. Maar het lijkt erop dat de CO-heffing op dit moment slechts een extra belasting is. Zo hadden werkgevers het nooit bedoeld, en wij ook niet.”
