Een klimaatneutrale auto, bestaat die? Dit ‘merk van de toekomst’ denkt van wel

De uitstootvrije auto: op dit moment bestaat hij nog niet, valt te lezen op de site van het AD. Bij volledig elektrische modellen wordt weliswaar geclaimd dat ze ‘nul gram CO2’ uitstoten, maar dat is een enigszins misleidende term. Er komen inderdaad geen vervuilende deeltjes uit de uitlaat tijdens het rijden, maar de elektriciteit in de accu’s moet wel worden opgewekt. Is die stroom niet afkomstig van hernieuwbare bronnen zoals zonne-, wind- en waterenergie? Dan is de auto in principe niet uitstootvrij.

Bovendien kennen auto’s nog een ander probleem, of ze nu elektrisch zijn of niet: het kost ontzettend veel energie om ze te produceren. Het winnen van de grondstoffen, het draaien van de fabrieken, het transport van de auto’s naar de dealer: voordat een model bij jou voor de deur staat, is er al heel wat CO2 de lucht in gegaan. Sinds kort zijn er autofabrikanten die de hoeveelheid uitgestoten broeikasgassen (samengevat in de term ‘CO2e’) tijdens de bouw van een model nauwgezet bijhouden en publiceren in een rapport.

Volvo’s elektrische zustermerk Polestar is zo’n fabrikant. Omdat het bedrijf transparant wil zijn over de milieu-impact van de modellen en de herkomst van materialen zoals kobalt (dat in de accucellen zit), kan iedereen de rapporten downloaden of bekijken in de showroom. Het eerste type waarbij dat mogelijk is, is de Polestar 2: om die elektrische gezinsauto te maken, wordt in totaal zo’n 26.200 kilogram aan CO2e uitgestoten.

Dat is nog altijd veel te veel, meent ook Polestar, en daarom maakt het merk een plan bekend om ook deze uitstoot terug te brengen naar nul. Zo’n écht uitstootvrije auto moet nog voor het jaar 2030 realiteit zijn. Maar hoe haalbaar is dat? We spreken erover met Fredrika Klarén, als hoofd duurzaamheid van Polestar verantwoordelijk voor deze ‘bijna onmogelijke missie’.

Ten eerste: wat is uw definitie van een uitstootvrije auto?

,,Dat is een model dat gebouwd is zonder ook maar een gram ongewenste stoffen uit te stoten. Van het winnen van de grondstoffen tot de productie van de onderdelen, de assemblage van de auto’s en het transport moet dan helemaal duurzaam gebeuren. Zo ver zijn we nog lang niet.”

Er zijn meer automerken zoals Volkswagen, Audi en ook Polestars zustermerk Volvo die claimen dat auto’s CO2-neutraal worden gemaakt. Waarom is uw plan zo anders?

,,Omdat je bij veel merken nu ziet dat de productie niet energieneutraal is, maar dat de veroorzaakte CO2-uitstoot wordt gecompenseerd door het planten van nieuwe bomen. Wij baseren ons op wetenschappelijke studies die aantonen dat deze aanpak niet veel meer is dan symboolpolitiek. Met het aanplanten van bomen los je geen échte problemen op.”

Hoe dan wel?

,,Door de hele keten aan te pakken. Wij maken afspraken met al onze leveranciers, met bedrijven die onderdelen maken voor de auto’s en betrokken zijn bij alle stappen die komen kijken bij het produceren van een Polestar. Zo gaan wij verplicht stellen dat zij gebruikmaken van hernieuwbare energie. Doen zij dat niet, dan krijgen ze geen opdracht van Polestar. Verder bekijken we zelf ook welke materialen we gebruiken: moeten we nog wel voor aluminium kiezen of zijn er betere alternatieven, kunnen we zaken hergebruiken, misschien zelfs onderdelen van schadeauto’s opnieuw benutten?”

Er moet dus nog veel veranderen?

,,Dat is nog een understatement, als je het mij vraagt. We hebben onszelf zo’n hoog doel gesteld, dat ik er ’s avonds wakker van lig. Maar dat is goed, want het dwingt ons ook om radicaal anders te denken. We zijn een kleine, relatief jonge club dus daar zijn wij als geen ander toe in staat. Die aanpak begint al bij het design van onze komende modellen: alles in het ontwerpproces staat in het teken van een veel lager wagengewicht, betere aerodynamica, de toepassing van andere materialen. Wij kunnen experimenteren en mógen dat ook van Geely, ons moederbedrijf uit China. Dat geeft ons een groot voordeel ten opzichte van andere merken.”

De tekst gaat onder de foto van Fredrika Klarén, hoofd duurzaamheid Polestar, verder.

Hoe haalbaar zijn deze plannen, als u eerlijk bent?

,,Dat ligt er aan hoeveel bedrijven en andere partijen meedoen. Overheden moeten keuzes durven maken en goede ontwikkelingen stimuleren, we moeten intensiever samenwerken met technologiebedrijven en ik daag ook collega-automakers uit om de handen ineen te slaan. We kunnen dit alleen realiseren als we de ‘bulk emissions’, ofwel de grote impact van onze hele industrie, gezamenlijk naar beneden krijgen. Polestar wil graag de juiste weg uitstippelen, maar we zitten samen in hetzelfde schuitje.”

Hoe weten we dat dit plan niet vooral een mooi marketingverhaal is, zoals de vele holle ‘duurzaamheidslogo’s’ die we in de voedingsindustrie zien?

,,Omdat wij hard bewijs leveren voor onze aanpak, en door middel van transparante rapporten exact laten zien wat we doen. De herkomst van onze accumaterialen is volledig vastgelegd in versleutelde blockchains, daar kunnen en wíllen wij niet mee rommelen. Ik ben het met je eens: als je wilt, kun je alles verhullen met flitsende logo’s en zogenaamde ‘keurmerken’ die je zelf bedacht hebt, maar daar schieten we niets mee op. Wij baseren ons op data, en niet op smoesjes.”

U noemt 2030 als haalbaar doel. Dat duurt dus nog negen jaar. Kan dit echt niet sneller?

,,We noemen bewust geen onrealistisch tijdpad, omdat we onze beloftes wel na willen komen. Maar je hebt gelijk als je stelt dat de verwachtingen in dit plan aan de conservatieve kant zijn. Dat is dus bewust, zoals gezegd, maar ik ben heel optimistisch over toekomstige ontwikkelingen. Zeker als andere partijen met ons mee doen en het consumentengedrag blijft verschuiven richting schone mobiliteit, kunnen échte klimaatneutrale auto’s eerder realiteit zijn dan we nu voorspellen. Daarbij heb ik hoge verwachtingen van wat ik graag ‘exponentiële technologie’ noem: denk aan de snelheid waarmee zonnepanelen beter en efficiënter zijn geworden, hoe accutechnologie sprongen maakt en hoe blockchaintechnieken zich hebben ontwikkeld. We staan pas aan het begin, maar de toekomst is bijzonder veelbelovend.”