Elon Musk en Twitter: dus zo geef je leiding aan een miljardenbedrijf

‘Twitter right now is on fire!’ twitterde Elon Musk vorige week, nadat hij voor de zoveelste keer voor ophef had gezorgd op zijn eigen sociale medium. Musk begrijpt als geen ander dat voorspelbaarheid de dood in de pot is voor een medium dat drijft op controverse. Hij leidt door het ‘goede’ voorbeeld te geven: de ceo van Twitter is momenteel ook de grootste attractie op het platform. Tegelijkertijd is een groot bedrijf doorgaans juist gebaat bij rust en koersvastheid. Het verenigen van die twee lijkt Musk slecht af te gaan, schrijft AD.nl.

Ik neem ontslag als ceo zodra ik iemand vind die zo dom is om de baan aan te nemen

Twee maanden geleden stapte de 51-jarige Musk het hoofdkantoor van Twitter in San Francisco binnen met een wasbak in zijn hand. ‘Let that sink in,’ twitterde hij om zijn eigen woordgrapje uit te leggen. De baas van Tesla en Space-X, op dat moment nog de rijkste persoon op aarde, had nu ook een belangrijk socialmediaplatform in handen. Al snel was bij iedereen het besef wel ingedaald dat bij het techbedrijf een nieuwe wind waaide. Om niet te zeggen, een orkaan.

Maar waar hij tot voor kort nog werd geprezen om zijn onconventionele en intuïtieve leiderschap – hij werd in 2021 uitgeroepen tot ‘Person of the Year’ door tijdschrift Time – overheerst inmiddels bezorgdheid. Aandeelhouders morren, steeds meer mensen verlaten Twitter en een poll die Musk maandag hield, ingevuld door 17 miljoen mensen, toonde aan dat een meerderheid van zijn volgers hem het liefst ziet verdwijnen als ceo van Twitter. Een dag later kondigde Musk aan dat voortaan alleen betalende leden mogen stemmen op polls.

Elon Musk stopt als ceo, blijft wel eigenaar Twitter

Toch geeft hij aan af te treden als topman van Twitter zodra hij een opvolger heeft gevonden. ‘Ik neem ontslag als ceo zodra ik iemand vind die zo dom is om de baan aan te nemen. Daarna zal ik alleen de software- en serversteams leiden’, twittert hij. Wel blijft Musk in dat geval eigenaar van het bedrijf.

Lees ook: Europees Parlement wil Twitterbaas Musk ondervragen

Absolutist van het vrije woord

Vrijwel dagelijks zorgt Musk met zijn grillen voor controverse. Na een zeer tumultueus overnametraject, waarbij hij Twitter eerst wel, toen niet en toen toch weer wel wilde kopen, ontsloeg Musk daags nadat hij de baas was geworden de helft van het Twitterpersoneel. Door die rigoureuze ingreep verdwenen ook veel mensen op cruciale plekken, onder meer op de afdeling die zich bezighoudt met het weren van abjecte en schadelijke content. Musk, die zichzelf toen nog afficheerde als ‘absolutist van het vrije woord’, vond kostenreductie belangrijker.

Na die eerste, tumultueuze week werd het niet rustiger. Integendeel. Musk kondigde aan dat er een editbutton zou komen, waarmee gebruikers hun tweets achteraf kunnen veranderen, hij maakte bekend dat twitteraars met een felbegeerd ‘blauw vinkje’ (waarmee hun identiteit vastgesteld was) daarvoor moesten gaan betalen, hij verplichtte werknemers te beloven harder te gaan werken, en heette Donald Trump en Kanye West weer welkom op Twitter. Niet zelden ging aan een besluit van Musk een peiling onder zijn Twittervolgers vooraf, en veel van zijn plannen draaide hij ook weer terug, of ze verdwenen stilletjes in de ijskast.

Onderwijl vertrokken steeds meer ontevreden twitteraars naar andere platforms, zoals Mastodon. Afgelopen week verspeelde Musk nog meer sympathie: hij schrapte eerst een Twitteraccount dat de (openbare) gegevens van Musks privéjet verspreidde, en weerde daarna ook journalisten van toonaangevende Amerikaanse media die hierover bericht hadden. Wederom werd dat besluit, middels een poll, snel teruggedraaid. Afgelopen weekend werd het linken naar concurrerende sociale media op Twitter verboden (en daarna toch weer toegestaan).

Lees ook: Elon Musk: ruzie met Apple was misverstand

Twijfels over Musks mentale stabiliteit: QAnon

En dan waren daar nog Musks capriolen die niets met Twitter te maken hadden, maar wel twijfels deden rijzen over zijn mentale stabiliteit. Zondag nog bezocht hij de finale van het WK voetbal met Trumps schoonzoon Jared Kushner. Hij verspreidde complottheorieën over de aanval op Paul Pelosi, de man van vooraanstaand Democraat Nancy Pelosi en twitterde dat hij voortaan aangesproken wilde worden als ‘veroordeel Fauci,’ verwijzend naar de wetenschapper Anthony Fauci, de Amerikaanse tegenhanger van RIVM-baas Jaap van Dissel. Ook postte Musk cryptische berichten die als steun voor de samenzweringsbeweging QAnon opgevat konden worden.

Ondertussen begonnen de aandeelhouders van Tesla te morren. Die vinden dat Musk te veel bezig is met Twitter en te weinig aandacht heeft voor het bedrijf dat elektrische auto’s bouwt. Dat gebrek aan vertrouwen vertaalde zich in de waarde van het aandeel Tesla, die sinds september halveerde. Behalve van Tesla en Twitter is Musk ook nog topman van de commerciële ruimtevaarder SpaceX. Ook richtte hij tunnelbedrijf The ­Boring Company en Neuralink op, een bedrijf dat ­implanteerbare hersen-computerinterfaces ontwikkelt.

Zij die macht willen, verdienen die het minste

Elon Musk: van superheld naar schurk

Musk wordt vaak geprezen om zijn vermogen om ‘outside the box’ te denken: veel mensen fantaseren over het koloniseren van mars, Musk maakt er ook echt werk van. En met Tesla heeft hij de ontwikkeling van het elektrisch rijden een reuzenstap vooruit gebracht. Het maakte hem (op papier) de rijkste man ter wereld, maar zijn kapitaal is de afgelopen maanden fors geslonken: niet alleen betaalde Musk 33,5 miljard dollar uit eigen zak voor Twitter (met de overname was in totaal 44 miljard dollar gemoeid), ook de waardedaling van Tesla zorgde ervoor dat zijn vermogen met 100 miljard dollar afnam.

Ondertussen staat ook Musks reputatie op het spel. Financieel analist Dan Ives zei onlangs dat Musk in de ogen van Wall Streetbeleggers is veranderd van ‘superheld in een schurk’. Het is de vraag of Musk zelf nog wel vertrouwen heeft dat hij Twitter kan redden. Hij lijkt sterk te twijfelen of het sociale medium in zijn huidige vorm ooit winstgevend kan worden, maar weet ook niet of er iemand beschikbaar is die daarin kan slagen. ‘Er is geen opvolger,’ twitterde hij maandag. En later plaatste hij een quote van schrijver J.K. Rowling: ‘zij die macht willen, verdienen die het minste.’

Zoals zo vaak bleef onduidelijk wat Musk daar precies mee bedoelde, en of hij zichzelf ziet als tovenaarsleerling Harry Potter of als Voldemort, de heer van het duister en vertegenwoordiger van het kwaad.