In de eerdere serie ‘6 zzp’ers, 60 dagen’ maakten we kennis met zelfstandig ICT-softwareontwikkelaar Peter van Mil (62). Na zijn militaire diensttijd en welgeteld één jaar in loondienst besloot hij om op zijn 24ste volledig voor het zelfstandige ondernemerschap te kiezen.
Bijna veertig jaar later is Peter nog altijd trots op het feit dat hij zzp’er is, ondanks de steeds strengere regelgeving vanuit de overheid en de Belastingdienst. Sinds het laatste contact in december is zijn werk inhoudelijk niet heel erg veranderd, maar de voortdurende spanningen in de wereld hebben wél flinke gevolgen voor zijn omzet.
Terugkijkend op de eerste maanden van 2025 mag ik niet klagen
Peter van Mil
Langdurige opdrachten bij één opdrachtgever
Peter: „Terugkijkend op de eerste maanden van 2025 mag ik niet klagen. Ik werk nog altijd voor dezelfde werkgever, hoewel het in de ICT ook totaal niet ongebruikelijk is om langdurige opdrachten bij één opdrachtgever te hebben. De eerst voorgenomen strengere handhaving op de wet DBA en het latere uitstel hiervan tot begin 2026 hebben eigenlijk geen invloed gehad op mijn bedrijf.’’
De wereldwijde spanningen rond importtarieven en een dreigende handelsoorlog hebben daarentegen wél het nodige effect gehad, vertelt de zestiger. „Ik werk primair voor een Amerikaans bedrijf en sinds de economische maatregelen die de huidige Amerikaanse regering heeft afgekondigd, en vervolgens weer in de koelkast heeft gezet, is de dollarkoers met ruim tien procent gedaald. Ik word uitbetaald in dollars, dus dat effect zie je direct terug in mijn maandomzet.”
Onzekerheid als zzp’er
In het eerste kwartaal van dit jaar zijn maar liefst 61.000 ondernemers gestopt met hun bedrijf, een stijging van ruim 37 procent ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder. Tot deze groep behoren vooral ook veel zzp’ers, die door de alsmaar oplopende regeldruk vanuit Den Haag de brui aan geven. Hoewel Peter dankzij zijn vaste opdrachtgever en een langlopend project geen problemen in zijn eigen bedrijfsvoering ervaart, merkt ook hij in zijn omgeving dat diverse zzp’ers voor nieuwe vraagstukken komen te staan.
In de ICT-wereld zie ik vooralsnog weinig effect van de toegenomen regeldruk, maar ik hoor bijvoorbeeld wel de nodige verhalen uit andere sectoren
Peter van Mil
„Vakinhoudelijk heb ik een geweldig half jaar achter de rug. Ik heb voor mijn Amerikaanse werkgever een grootschalige softwaremigratie opgezet en doorgevoerd, en dat is allemaal succesvol verlopen. In de ICT-wereld zie ik vooralsnog weinig effect van de toegenomen regeldruk, maar ik hoor bijvoorbeeld wel de nodige verhalen uit andere sectoren.’’
Peter: „Zo ken ik iemand in de aannemerij die vertelt dat ze daar nu al terughoudender worden om zzp’ers in te huren. Waar in het verleden een kraanmachinist ook best een zzp’er kon zijn, willen ze binnen dat bedrijf bijvoorbeeld alleen nog maar eigen personeel op de kraan hebben. Gevoelsmatig zie ik wel dat de druk die er vanuit de overheid wordt gelegd op het verminderen van het aantal zzp’ers groter is dan ik zelf vooraf had verwacht, en er zit hierdoor veel onzekerheid in de markt. Aan de kant van zzp’ers, maar ook aan de kant van opdrachtgevers.”
Strengere handhaving op de wet DBA
Hét hete hangijzer richting de rest van het jaar blijft de voorgenomen strengere handhaving op de wet DBA vanuit de Belastingdienst. In beginsel vooral gericht op het tegengaan van schijnzelfstandigheid en het beschermen van zzp’ers tegen uitbuiting, heeft het besluit op de één of andere wijze invloed op vrijwel alle zelfstandigen. Het oorspronkelijke plan om al vanaf dit jaar strengere controles in te voeren, is wegens logistieke uitdagingen vooruitgeschoven naar 1 januari 2026. Dat betekent dat veel bedrijven en opdrachtgevers dit jaar al gebruiken om te anticiperen op een goede naleving van de regels begin volgend jaar.
„Het klopt dat de Belastingdienst vooral gaat handhaven op schijnzelfstandigheid, en dat bedrijven die zzp’ers tegen ongunstige voorwaarden aan het werk zetten, zullen worden gecontroleerd. Maar het heeft natuurlijk veel bredere gevolgen’, vertelt de zelfstandig ondernemer. „Werk je als zelfstandige steeds met korte projecten met een begin- en einddatum en voor meerdere opdrachtgevers, dan is er niet zoveel aan de hand. Maar er zijn genoeg zzp’ers die maar één opdrachtgever hebben en zich verbinden aan een langdurige klus.’’
Lees ook: Zzp’er Arno over schijnzelfstandigheid: ‘Niet meer dan normaal dat de overheid strenger handhaaft’
Peter: „In sectoren als de zorg en het onderwijs zie je dit bijvoorbeeld vaak. Die werken voor één opdrachtgever en vaak voor een langere periode, zonder einddatum. Dan vraag ik me weleens af in hoeverre je dan nog kunt zeggen dat je echt zelfstandig bent. Als je ergens voor een maand of twee als invalskracht aan de slag gaat, snap ik het nog wel. Maar wanneer je een jaar werkt, ben je dan niet gewoon in loondienst? Handhaving en het maken van onderscheid blijven een uitdaging, ook omdat de wet DBA veel grijze gebieden heeft gecreëerd. Er wordt een universele oplossing gezocht voor een groep van 1,2 miljoen zzp’ers, waarvan er niet één hetzelfde is. Dat maakt het voorgenomen besluit extreem lastig.’’
Op dit moment worden zzp’ers voor mijn gevoel best hard aangepakt
Peter van Mil
Blik op de toekomst zelfstandige
Door het uitstel van het strengere toezicht op de wet DBA tot begin 2026 denken werknemersorganisaties dat de echte grote klappen in zzp-land pas later zullen vallen. Dit jaar is nog een ‘buut-vrij-jaar’, maar vanaf 2026 zal elke opdrachtgever die een werknemer als schijnzelfstandige in dienst heeft, loonheffing moeten betalen. Bij recidive is de kans op torenhoge boetes mogelijk. Onder zzp’ers klinkt vaak de vraag waarom de focus enkel en alleen op zelfstandigen ligt, en waarom er bijvoorbeeld niet ook wordt gekeken naar vaste werknemers die al jarenlang in dienst zijn bij een bedrijf, maar qua output al jaren onder de maat presteren.
„Ik snap die gedachte wel. Op dit moment worden zzp’ers voor mijn gevoel best hard aangepakt. Hoewel ik het op het vlak van uitbuiting wel begrijp, schiet het in veel opzichten ook zijn doel voorbij. Waarom wordt er niet ook gekeken naar hopeloos ouderwetse en vastgeroeste arbeidsvoorwaarden die vaste werknemers in bepaalde sectoren genieten?’’, vraagt de ICT’er zich af.
„Dat is ook niet altijd meer van deze tijd, maar daar wordt niets aan gedaan. Dat vind ik raar. Het oorspronkelijke plan was dat vast minder vast werd en dat flex minder flexibel, maar ik zie nu enkel de focus op het verminderen en bemoeilijken van flex.’’
Lees ook: VZN hoopt met zzp-wet van Kamer op einde voor VBAR: ‘Die is er niet voor de zzp’er’
Opdrachtgevers zien loonafdrachten voor volgend jaar stijgen
„Op dit moment zijn de meeste zzp’ers nog wel veilig, maar ik zie ook dat opdrachtgevers de loonafdrachten voor volgend jaar zien stijgen en nu de koppen in het zand steken’’, meent Peter. „En ze kunnen wel van zzp’ers af, maar het werk wordt niet minder. Daar hebben ze dan toch mensen voor nodig. Er zit veel onzekerheid in de markt, en dat is niet bevorderlijk voor de vooruitgang.’’
„Persoonlijk zal het mij waarschijnlijk niet raken. Als ik klaar ben met mijn klus bij mijn huidige werkgever, ga ik kijken of ik doorga. Financieel hoeft het niet meer, maar zolang ik het werk leuk vind, ga ik graag door. Fulltime zal het niet zijn, maar ik zie mezelf ook niet helemaal niks meer doen. Ach, de tijd zal het wel leren’’, besluit de zzp’er.
