Het vraagstuk rond schijnzelfstandigheid is al jaren een heet hangijzer binnen de Nederlandse arbeidsmarkt. Zelfstandigen die feitelijk als werknemers opereren, kunnen hiermee de arbeidswetgeving omzeilen. De Kamer van Koophandel (KVK) ziet dat steeds meer zzp’ers kiezen voor een bv met de gedachte dat dit hen risico’s bespaart. Uit onderzoek van de KVK blijkt echter dat dit niet automatisch een veilige optie is.
Voor een eenmanszaak en een bv gelden dezelfde beoordelingscriteria
Sergej Schuurman Jurist en contentredacteur KVK
„Er heerst een idee dat met een bv risico’s worden omzeild als het gaat om de beoordeling bij schijnzelfstandigheid, maar dat is pertinent niet waar”, zegt Sergej Schuurman, jurist en contentredacteur bij de KVK, hierover tegen NU.nl. „Voor een eenmanszaak en een bv gelden dezelfde beoordelingscriteria.”
Lees ook: Onzekerheid over financiën bij zzp’ers die door wet schijnzelfstandigheid in loondienst willen
Bv is geen ontsnapping aan schijnzelfstandigheid
De trend om risico’s te vermijden door een bv op te zetten, heeft zich de afgelopen jaren versterkt. Dit heeft deels te maken met toenemende controles omtrent schijnzelfstandigheid door de Belastingdienst en de uitspraak van de Hoge Raad in maart 2023 over arbeidsrelaties. In deze uitspraak werd gesteld dat de feitelijke uitvoering van een arbeidsrelatie doorslaggevend is, niet de formele overeenkomst.
Een bv biedt geen vrijstelling van arbeidswetgeving, dat misverstand kan dure gevolgen hebben
KVK
Volgens de KVK is het daarom essentieel dat ondernemers goed begrijpen wat een bv wel en niet kan doen. Een bv stempelt een ondernemer niet automatisch als ‘buiten dienstverband’. Dit kan voor veel zelfstandigen leiden tot onverwachte juridische en financiële vraagstukken. „Veel ondernemers denken dat ze met een bv buiten arbeidswetgeving en sociale zekerheidsregels vallen. Dat is een misvatting die voor dure gevolgen kan zorgen”, zegt de KVK.
Lees ook: Startup Bubty haalt miljoenen op: ‘Oplossing schijnzelfstandigheid’
Schijnzelfstandigheid versus loondienst: de verschillen
Het maken van onderscheid tussen zelfstandigheid en schijnzelfstandigheid blijft lastig. De crux ligt in de aard van de samenwerking. Een zelfstandige moet zelf bepalen hoe hij of zij een opdracht uitvoert en mag daarbij niet onder leiding werken van de opdrachtgever. Ook moet er geen verplichting zijn tot persoonlijke arbeid. Als een bv wordt opgericht maar de werkrelatie feitelijk overeenkomt met loondienst, blijft de kans op schijnzelfstandigheid hoog.
„Het probleem bij schijnzelfstandigheid speelt zich af op het niveau van de werkrelatie, niet enkel op papier.” De KVK roept daarom ondernemers op om kritisch naar hun werkovereenkomsten en arbeidsvoorwaarden te kijken. „Het vermijden van standaardcontracten en overdreven afhankelijkheid van een enkele opdrachtgever is hier cruciaal.”
Lees ook: Randstad: ‘Meerderheid werkgevers blij dat schijnzelfstandigheid wordt aangepakt’
Wat kunnen ondernemers doen?
De KVK benadrukt dat transparantie en bewuste keuzes de sleutels zijn tot het voorkomen van schijnzelfstandigheid. Het oprichten van een bv kan voordelen bieden, zoals betere bescherming bij zakelijke risico’s. Maar als de aard van het werk overeenkomt met eigenschappen van een arbeidsrelatie, blijft het risico op juridische problemen bestaan.
Opdrachtgevers spelen een cruciale rol in het creëren van een eerlijk speelveld rondom schijnzelfstandigheid.
KVK
Tegelijkertijd ziet de KVK een bredere verantwoordelijkheid bij opdrachtgevers en de overheid. Hoewel ondernemers zelf verantwoordelijkheid moeten nemen, moeten ook opdrachtgevers alert zijn op signalen van schijnzelfstandigheid. „Zij spelen een cruciale rol in een eerlijk speelveld, maar wij zien dat hier nog veel winst te behalen valt.”
Lees ook: Zzp’er met tarief onder 36 euro is mogelijk werknemer, Kamer nu aan zet
De noodzaak van duurzame arbeidsverhoudingen
Ondernemers hebben duidelijkheid nodig en die blijft uit door het vallen van het kabinet, zegt Josette Dijkhuizen, ondernemer en bijzonder hoogleraar Tilburg University, tegen NU.nl.
Velen zullen voorlopig het zekere voor het onzekere nemen en in loondienst gaan.
Josette Dijkhuizen Tilburg University
Het is bijvoorbeeld onduidelijk wat de uitkomst gaat zijn van de zzp-wet die meer duidelijkheid moet geven over de criteria voor ondernemerschap. De huidige demissionaire ministers pakken deze onderwerpen misschien niet meer op. „Dat geeft niet de duidelijkheid die veel ondernemers juist wel nodig hebben om bijvoorbeeld noodzakelijke investeringen te gaan doen”, zegt Dijkhuizen. „Velen zullen voorlopig het zekere voor het onzekere nemen en in loondienst gaan.”
Lees ook: Wat mag je straks nog als zzp’er? Dit staat er écht in de nieuwe Vbar-wet
