Esther Reinders
Opvolgerscoach voor familiebedrijven
Esther Reinders helpt familiebedrijven bij een succesvolle én harmonieuze bedrijfsopvolging. Ze zet als coach de opvolger(s) centraal en ze begeleidt de familie om open met elkaar te communiceren. In deze nieuwsbrief lees je nog veel meer over familiebedrijven. Esther is auteur van het boek Familiezaken zonder ruzie.
Perfectionisten willen vaak alles, maar dan ook echt álles, perfect doen. Jonnie en Thérèse zijn perfectionisten, anders verdien en behoud je geen drie sterren voor De Librije. Als ik de serie De Opvolging over hun restaurant De Librije zo bekijk, gaan ze ook voor drie uit drie sterren als het om de bedrijfsoverdracht gaat. Het proces is minutieus en zorgvuldig vormgegeven, het wordt zelfs gefilmd, maar ze staan pas aan het begin. Wanneer is het klaar en wanneer doe je het goed als ouders die een bedrijf willen doorgeven?
Dit is pas het begin van de opvolging bij De Librije
De eerste stappen zijn gezet in het precaire proces van bedrijfsopvolging. Ik strooi altijd graag met de cijfers van een inmiddels wat gedateerd onderzoek waaruit blijkt dat overnames heel vaak fout gaan. Slechts 30 procent van de bedrijfsovernames van de eerste op de tweede generatie slaagt! Dat weten Jonnie en Thérèse vast ook. Maar zij gaan voor de winst, zo kennen we ze. Alles wordt uit de kast getrokken om ook dit tot een groot succes te maken en ze nemen zelfs het risico om heel Nederland daar getuige van te laten zijn. Hoe kwetsbaar en ook hoe slim.
Ik heb daar overigens erg veel respect voor, want ook zij weten dat het afbreukrisico enorm groot is. Ik denk dat ze ook dondersgoed weten dat het succes van De Librije niet alleen het lekkere eten is, maar vooral ook de personal branding van de eigenaren. Het is niet meer alleen het echtpaar Boer waarvoor de mensen moeten komen, ze moeten voortaan voor de familie Boer komen. Dochter Isabelle en zoon Jimmie horen er voortaan helemaal bij. De eerste stappen zijn gezet in het proces om die eenheid uit te stralen en dat is pas het begin van een lang proces dat opvolging is. Ze zijn op de goede weg! Dat zie ik weleens anders.
Lees ook: Kinderen Jonnie en Thérèse nemen sterrenzaak De Librije over: ‘Willen ze dit echt zelf?’
Tip: Begin op tijd, echt op tijd
Begin op tijd met de bedrijfsopvolging, als dat is wat je wilt tenminste. Trek er een jaar of tien voor uit om de neuzen dezelfde kant op te krijgen, om de nieuwe generatie in te werken, om het bedrijf en de markt voor te bereiden op de veranderingen én om zelf los te laten. En perfectie bestaat niet! Perfectie is in mijn ogen niet dat het nooit eens schuurt of knalt. Ook negatieve emoties horen erbij. Geef het de ruimte en houdt het niet in. Maar, maak het ook niet te groot zodat onoverzichtelijke ergernis, woede, twijfel of verdriet het proces kan verstoren. De twee belangrijkste sleutels tot succes zijn goede communicatie en vertrouwen.
Niet behoeden maar adviseren
Jonnie spreekt in de laatste aflevering ook zijn zorgen uit, Thérèse heb ik dat wat vaker horen doen. Hij vraagt zich hardop af of de kinderen toch niet beter een kantoorbaan hadden kunnen nemen: ,,Of gewoon postbode of zo. Dan heb je dat gezeik niet.” Hij vertelt namelijk dat hij met zijn vrouw nogal wat heeft moeten doorstaan om dit succes te krijgen. ,,Dan denk ik van, oh wacht eens even, dat gaan zij ook allemaal nog meemaken.” Relativeren kan hij ook: ,,Maar aan de andere kant, dat maakt het leven ook harstikke leuk.”
Diezelfde twijfel hoor ik ook uit de mond van Thérèse als ze met haar dochter in de keuken staat. Alsof ze bang is voor het antwoord, vraagt ze heel voorzichtig aan Isabelle hoe ze het gastvrouwschap vindt. ,,Ik vind het leuk, al heb ik nog wel veel te leren”, zegt haar dochter netjes. Ook Thérèse refereert aan haar eigen ervaringen als ze met haar dochter praat. ,,Jij bent nu al harder dan toen ik vroeger was”, complimenteert ze haar dochter.
Wie goed luistert hoort een verpakte waarschuwing. Ze zegt het nadat ze even terugblikte op haar dertigjarige carrière als gastvrouw. ,,Als je weet wat wij allemaal hebben meegemaakt. Dat zijn hele goede leerscholen, maar dat is niet altijd even leuk. Ja daar moet je wel tegen kunnen. Mensen kunnen echt hard zijn, en persoonlijk”, legt ze uit. Hoewel ze zegt blij te zijn dat haar dochter nu al harder is dan de jonge Thérèse uit de beginjaren, klinkt in haar stem de zorg door of haar dochter er wel écht tegen bestand is. Sussend zegt ze: ,,Ik ben hard geworden, ik was vroeger echt een doetje.”
Tip: Erken je twijfels en adviseer op basis van je ervaring
,,Ik weet niet of ik het mijn kinderen wel aan moet doen”, hoor ik geregeld uit de mond van ondernemers die over opvolging nadenken. Thérèse en Jonnie denken dat ook, maar ze doen één ding ontzettend goed vind ik. Ze erkennen hun eigen twijfels en in plaats van dat ze de kinderen willen behoeden voor dezelfde fouten die zij gemaakt hebben, geven ze advies dat is gebaseerd op hun ervaringen. Thérèse had haar eigen beginjaren misschien minder hardheid ervaren als iemand haar daarvoor had gewaarschuwd en had geleerd om daarmee om te gaan. Isabelle heeft die luxe nu wel en daarom gaat zij het anders doen.
De drie fases van het overnameproces
Ik schreef er al eens eerder over dat ik met name zoon Jimmie nog tijd gun om meer zichzelf te ontdekken. Tijdens zijn stage in Bangkok zegt hij dat hij nu nog de tijd heeft om te kickboksen en dat dat later vast niet meer kan. Wat hij zich misschien niet realiseert is dat hij tegen de tijd dat hij meer zeggenschap in de zaak heeft, hij wel weer andere bezigheden heeft die kunnen afleiden van het werk. Dan is er misschien een partner of zelfs een gezin. Nu kan hij zichzelf nog voor 100 procent geven voor het bedrijf, maar wat als er kleine kinderen zijn?
Wat als Isabelle ook een jong gezin heeft? En wat als de partners ook graag in het bedrijf willen werken? En wat als die het niet goed met elkaar kunnen vinden? Het zijn zomaar wat scenario’s die ik tijdens de coaching van jonge opvolgers vaak ter sprake breng. Deze fase duurt niet voor eeuwig en alles zal veranderen! Over hoeveel veerkracht beschik je om je daarop aan te passen?
Tip: Zorg dat je in dezelfde fase als je kinderen bent
Het leven bestaat uit fases en zo ook het overnameproces. Ik deel het proces altijd op in drie fases, de ik-fase, de familie-fase en de acceptatie-fase. Deze fases gelden voor zowel de nieuwe generatie als de overdragende generatie. De ik-fase betekent dat je er eerst zelf vrede mee moet hebben, de familie-fase gaat over het gesprek met elkaar en de acceptatie-fase gaat over het nieuwe leiderschap en het draagvlak.
Deze fases hebben veel meer facetten, maar mijn tip is hier om te onderzoeken of je als ouders in dezelfde fase bent als de kinderen. Misschien zijn de kinderen al bezig met integreren in de organisatie, maar twijfel je als ouders überhaupt nog of je dit wel zo wilt. En als de opvolging dan een feit is, dan gaat het leven met zijn eigen fases ook gewoon door. Isabelle en Jimmie zijn dan in de bloei van hun leven, terwijl Jonnie en Thérèse genieten van hun oude dag. Hoe ga je met de toekomstige fases om? Het helpt om daar alvast over na te denken.
De Opvolging is klaar. Tenminste, de documentaire dan. De opvolging van De Librije is nog lang niet klaar! Dit was pas het begin en ik ben ontzettend benieuwd hoe het verder gaat. Kunnen we nog een seizoen verwachten? Ik hoop het.
Lees ook: Verhulde spanning en onzekerheid bij de opvolging van De Librije: ‘Kijker mag niet alles zien’
