Kostenbesparing van miljoenen euro’s: waarom duurzame inkoop en slimme productie je volgende stap zijn

Europa staat op een kruispunt. De industriële basis is tussen 2000 en 2024 met een kwart gekrompen. Afhankelijkheid van leveranciers buiten Europa en fossiele energie maakt ons kwetsbaar voor crises. De Europese Commissie zet daarom met de Clean Industrial Deal vol in op herindustrialisatie, vergroening en kostenoptimalisatie.

Daarbij neemt de druk op grondstoffen toe: zoetwatervoorraden slinken, bossen verdwijnen en grondstoffen worden schaarser. Dat is een directe bedreiging voor continuïteit. Tegelijkertijd opent innovatie nieuwe markten: slimme, duurzame oplossingen trekken nieuwe klanten aan en maken bedrijven minder afhankelijk van grillige prijzen en import.

Lees ook: Half bewijs is géén bewijs: hoe je je als ondernemer onderscheidt met ijzersterke duurzaamheidsclaims

Wat is duurzaam inkopen (en waarom het meer is dan ‘groen doen’)?

Duurzaam inkopen betekent bewuste keuzes maken in de hele keten: van materiaalkeuze en transport tot arbeidsomstandigheden. Zo koopt Philips sinds 2020 alleen nog hout met een FSC- of PEFC-keurmerk voor verpakkingen en eist van leveranciers dat zij deelnemen aan het Supplier Sustainability Program. Het resultaat: CO₂-reductie, lagere afvalkosten en sterkere leveranciersrelaties.

Interface (producent van tapijttegels) gebruikt 100 procent gerecyclede garen en ontwikkelt zelfs carbon negative-producten. Daarmee wisten ze grote internationale klanten zoals Google en ING aan zich te binden.

Slimme productie als tweede pijler

Slimme productie draait om technologie, data en automatisering om efficiënter, wendbaarder en duurzamer te werken. Denk aan Industry 5.0: het gebruik van AI, IoT en robotics om processen te optimaliseren, in combinatie met menselijke expertise en maatschappelijke waardecreatie.

Ook energie-efficiëntie speelt een grote rol, bijvoorbeeld door over te stappen op zonne- en windenergie of hernieuwbare warmtebronnen. Lokalisering (productie dichter bij de afzetmarkt brengen) verkleint risico’s en verkort levertijden. ASML gebruikt digital twins en IoT-sensoren voor preventief onderhoud, waardoor stilstand afneemt en verspilling wordt beperkt. De ijsfabriek van Unilever in Hellendoorn draait deels op hernieuwbare warmte en gebruikt slimme software om 15 procent minder verspilling te realiseren.

Wat levert duurzame inkoop en slimme productie concreet op?

Bedrijven die inzetten op duurzame inkoop en slimme productie profiteren zichtbaar van hun inspanningen. Zo leidde het herontwerp van verpakkingen en het gebruik van duurzamere materialen bij Philips tot een substantiële kostenbesparing van miljoenen euro’s. Ook op commercieel vlak opent deze transitie deuren: Interface wist dankzij haar duurzame aanpak toegang te krijgen tot internationale aanbestedingen waaraan concurrenten niet konden voldoen.

Daarnaast maakt het verplaatsen van productie naar dichterbij gelegen locaties bedrijven minder afhankelijk van complexe, mondiale ketens. Kortere levertijden en minder kwetsbaarheid voor verstoringen vergroten de crisisbestendigheid. En niet te vergeten: organisaties die aantoonbaar duurzaam werken, bouwen aan een sterk werkgeversmerk en trekken vaker jong, gemotiveerd talent aan.

Lees ook: 35 miljoen euro omzet en maar 0,55 procent winst: Wat deed deze ondernemer fout?

Waar lopen bedrijven tegenaan?

Toch is de weg naar duurzame inkoop en productie niet zonder uitdagingen. Vaak zijn er aanzienlijke initiële investeringen nodig in technologie, R&D en certificeringen. Bovendien is het in veel sectoren lastig om over betrouwbare data uit de volledige keten te beschikken, waardoor het meten van daadwerkelijke impact complex blijft.

Daar komt bij dat bedrijven te maken hebben met complexe en uiteenlopende wet- en regelgeving, die per land sterk kan verschillen. Ook de onzekerheid over de terugverdientijd van innovatieve oplossingen maakt dat sommige organisaties terughoudend zijn.

Waarom sommigen het nog niet doen

Voor een deel van de bedrijven ligt de focus nog sterk op kortetermijnresultaten, waardoor langetermijninvesteringen moeilijk te rechtvaardigen zijn. Daarbij ontbreekt het vaak aan kennis over beschikbare subsidies en programma’s zoals Horizon Europe of het Innovation Fund. Soms is er ook angst dat verduurzaming lopende processen zal verstoren.

Tegelijkertijd neemt de druk van klanten en ketenpartners om te verduurzamen toe. Overheden bieden royale subsidies en gunstige financieringsopties, waardoor het investeringsplaatje aantrekkelijker wordt. Bovendien levert nu handelen vaak een concurrentievoordeel op bij aanbestedingen en in exportmarkten.

Dit moment wordt door experts vergeleken met de eerste industriële revolutie, maar met één cruciaal verschil: nu gaat het om groei in balans met de planeet. Bedrijven die nu kiezen voor duurzame inkoop en slimme productie bouwen aan een robuuste, toekomstbestendige én winstgevende onderneming.

Lees ook: Hard werken is geen garantie voor winst: zo zorg je dat er geen geld meer uit je bedrijf lekt

Wacht niet af en verander

De vraag is dus niet óf de industrie verandert, maar hóe snel en slim jij meebeweegt. Duurzame inkoop en slimme productie zijn geen luxeprojecten, maar zijn de sleutel tot toekomstbestendig ondernemen.

Bedrijven die vandaag beginnen, zijn morgen de koplopers: efficiënter, winstgevender en aantrekkelijker voor klanten en investeerders. De keuze is aan jou: Blijf je vasthouden aan oude patronen, of zet je koers naar een schonere, slimmere en veerkrachtigere toekomst?