Harry Nijland
Coach/consultant
In een wereld vol prestatiedruk en verwachtingen ontdekte Harry Nijland als leidinggevende al snel het belang van het vroegtijdig voorkomen van stress binnen zijn teams en daarbuiten.
Met meer dan dertig jaar ervaring in het bedrijfsleven en een goed gevulde rugzak met levenservaringen richt hij zich nu volledig op het coachen van leidinggevenden en medewerkers naar meer werkgeluk. Dit maakt hem de ideale gids voor wie nieuwe deuren wil openen. Met een holistische kijk op wat hem bezighoudt, deelt hij maandelijks zijn ervaringen op de website van De Ondernemer.
Mijn klant, laten we hem voor het gemak ‘Meneer Jansen’ noemen, leek aanvankelijk charmant en bekwaam. Toen Jansen binnenkwam lopen wist ik al dat hij voor al mijn droomklanten had gewerkt, en zodra hij binnenstapte stelde hij zeer specifieke vragen over hoe het met ons bedrijf ging. Waardoor ik het gevoel kreeg dat hij echt graag met óns samen wilde werken. Ik was totaal gevleid door zijn aanpak. Dat het een narcist was die me zo voor zich wist te winnen ontdekte ik pas veel later. In het begin was het moeilijk om de signalen van narcisme te herkennen. Jansen was charismatisch, succesvol en wist hoe hij mensen voor zich kon winnen. Hij gaf me complimenten en erkenning voor mijn diensten, wat me een gevoel van voldoening gaf.
Een narcistische klant herkennen
Regelmatig hoor ik het langskomen in mijn praktijk en heel herkenbaar. Laatst weer. Mijn cliënt had een opdrachtgever die onder haar huid kroop terwijl ze daar geen ‘toestemming’ voor had gegeven. Het voelde aan als een irritant, niet te weerstaan knagend dier. Het bleek een rasechte narcist. Daarbij is zij een echt gevoelsmens. Een hele slechte combinatie dus.
Narcisme wordt steeds meer erkend als een serieus probleem met verstrekkende gevolgen. Het wordt gekenmerkt door een overmatige behoefte aan bewondering, gebrek aan empathie en een gevoel van superioriteit, zo was ook mijn ervaring met Jansen.
Lees ook deze blog van Harry: Het einde van het traditionele pensioen: waarom pensionado’s willen doorwerken
Zijn manipulatieve aard kwam steeds duidelijker naar voren. Hij speelde mij en concullega’s tegen elkaar uit, zodat we voortdurend met elkaar in competitie waren en verstrikt raakten in een voor mij oneerlijke concurrentiestrijd. Hij gebruikte loze beloften en toezeggingen om mij aan het lijntje te houden. Het voelde alsof ik voortdurend op eieren moest lopen, en nooit zeker van wie er allemaal betrokken waren in de deal.
Zelfvertrouwen ondermijnd door klant
Wat me echter het meest onder mijn huid kroop, was Jansens vermogen om mijn zelfvertrouwen te ondermijnen. Hij zocht voortdurend naar mijn zwakke punten en aarzelde zelfs niet om ze openlijk te benadrukken. Dit had een verwoestend effect op mijn zelfbeeld en eigenwaarde, waardoor ik aan mezelf begon te twijfelen en me afvroeg of ik wel geschikt was als ondernemer.
Na maanden van emotionele uitputting en stress begon ik het eindelijk te doorzien
Na maanden van emotionele uitputting en stress begon ik het eindelijk te doorzien. Ik begon te zoeken naar manieren om hiermee om te gaan, ter bescherming van mijn eigen gezondheid en welzijn. Ging duidelijker grenzen stellen. Ik probeerde zelfs om de rollen om te draaien en in zijn huid te kruipen om de kenmerken van narcisme beter te begrijpen en de impact op mij en de werkomgeving te doorleven. En dat werkte! Door de typische kenmerken vroegtijdig te herkennen, leer je beter voor jezelf te zorgen.
Zo zocht ik ook steun bij andere ondernemers die kennelijk met hetzelfde worstelen. Het delen van ervaringen met anderen gaf me de geruststelling dat ik er niet alleen voor stond en zo meldde ik me bij een coach. Ik begon na te denken over mijn bedrijf en hoe ik op de lange termijn met ‘lastige klanten’ zou moeten omgaan. Het overwegen van andere opties gaf me hoop en perspectief.
Lees ook: Prestatiedruk: waarom jij doet wat je doet en hoe het anders kan
Al met al kostte het tijd en moeite om met mijn narcistische klant om te gaan, maar uiteindelijk besefte ik dat mijn eigenwaarde niet afhing van de mening of gedrag van die ander. Ik nam de controle over mijn eigen leven terug, koos voor mijn eigen welzijn en beëindigde de samenwerking met Jansen. Die ervaring bleek een cruciale les in persoonlijke groei. Het leerde me veerkracht, het belang van zelfzorg en het vermogen om ondanks moeilijke omstandigheden door te gaan. Het heeft me sterker gemaakt en me geholpen om een betere coach en een beter mens te worden.
Met deze ‘wetenschap’ hielp ik mijn eigen cliënt verder op weg met de volgende tips.
Verdiep je in de kenmerken van narcistisch gedrag. Dit inzicht helpt je om het gedrag te begrijpen en te erkennen wanneer je ermee te maken hebt. Stel vervolgens je eigen grenzen en wees daar standvastig in. Laat je niet manipuleren of onder druk zetten. Vermijd ook situaties waarin je kwetsbaar kunt zijn, zelfs als dat het verbreken van persoonlijke relaties betreft of het beperken van professioneel contact.
En last but not least, ontwikkel een positieve kijk op jezelf, door het waarderen van je sterke punten of het ondernemen van activiteiten die je zelfvertrouwen vergroten. Zoek eventueel hulp. Schakel een coach of therapeut in als je merkt dat je moeite blijft houden om ermee om te gaan.
Hoewel het omgaan met een narcist een uitdaging kan zijn, is het belangrijk om te onthouden dat je niet alleen bent. Laat je eigenwaarde nooit ondermijnen door iemand anders, hoe autoritair ze ook zijn. Hoe belangrijk ze ook lijken voor je onderneming. Uiteindelijk bepaal jij je eigen pad naar succes en welzijn, en als het even kan zonder dat er iemand onder je huid blijft zitten.
