Vandaag vergadert de Tweede Kamer over de zzp-problematiek met minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Eddy van Hijum (NSC) en staatssecretaris Tjebbe van Oostenbruggen (NSC) van Financiën. Enkele uren voordat het debat begon brachten VVD, D66, CDA en SGP hun plan naar buiten dat tot rust moet leiden onder tienduizenden zelfstandigen en hun opdrachtgevers.
Sinds het opheffen van het handhavingsmoratorium 1 januari van dit jaar namelijk pakt de Belastingdienst schijnzelfstandigheid ferm aan. Hoewel een zachte landing is toegezegd, er worden nog geen boetes opgelegd, durven veel opdrachtgevers het niet meer aan om zzp’ers in te schakelen. Het gevolg is veel onrust en werk dat blijft liggen, signaleert Thierry Aartsen (VVD), de motor achter het plan. ,,Zelfstandigen snakken naar autonomie en willen zelf bepalen hoe zij hun werkende leven inrichten. Met deze wet geven we zzp’ers de erkenning die ze verdienen, een duidelijk wettelijk kader en goede sociale bescherming.”
Zelfstandigen snakken naar autonomie en willen zelf bepalen hoe zij hun werkende leven inrichten
Thierry Aartsen is Kamerlid namens de VVD
Volgens Hans Vijlbrief, Kamerlid voor D66, toont de ‘brede samenwerking’ tussen de vier partijen het belang aan om iets aan de zzp-problematiek te doen. ,,De onduidelijkheid voor zzp’ers sleept nu al tien jaar voort. Dit voorstel komt geen dag te vroeg. Zzp’ers zijn een onmisbare motor van onze samenleving.”
Lees ook: Randstad: ‘Meerderheid werkgevers blij dat schijnzelfstandigheid wordt aangepakt’
De indieners willen dat een aparte commissie (zie kader) helpt bij het bepalen of iemand echt zzp’er is, of eigenlijk verkapt in dienst is. De zzp’er moet meerdere opdrachten hebben, uit vrije wil als zelfstandige werken en in grote mate zelf gaan over eigen werktijden. Een dergelijke commissie bestaat al in België, legt Aartsen uit. ,,Die toetsingscommissie geeft duidelijkheid aan de markt, omdat de beoordelingen openbaar zijn en bindend zijn voor handhavende instanties zoals de Belastingdienst. Zo ontstaat er een duidelijk wettelijk toetsingskader in plaats van de bestaande jurisprudentie met de negen gezichtspunten uit het Deliveroo-arrest.”
Verder benadrukken de partijen dat er nog steeds een gelijk speelveld moet bestaan tussen zelfstandigen en werknemers in loondienst: zzp’ers moeten zich verzekeren tegen arbeidsongeschiktheid en betalen voor hun pensioen. Aartsen: ,,Zelfstandigen hebben daarbij zelf de verantwoordelijkheid en keuzevrijheid om die voorziening in te richten.”
Aanpassing VBAR is geen verbetering
Minister Van Hijum wil ook duidelijker vastleggen in de wet wanneer er wel of niet sprake is van een echte zelfstandige. Onlangs legde hij een aanpassing op het wetsvoorstel Verduidelijking Arbeidsrelaties (VBAR) ter consultatie. Er is in dit voorstel meer aandacht gekomen voor ‘extern ondernemerschap’. Maar VVD, D66, CDA en SGP zijn niet overtuigd dat Van Hijums plannen de huidige situatie zal verbeteren. Volgens hen kijkt de wet van de minister nog te veel naar in hoeverre de werkzaamheden van de zzp’er lijken op die van reguliere werknemers. ,,Het probleem is dat er in de basis van deze wet nog altijd wordt gekeken naar het begrip ‘inbedding van werkzaamheden’.”, aldus Aartsen. ,,In de praktijk zien we dat dat gezichtspunt de meeste onduidelijkheid en onzekerheid oplevert voor zzp’ers. Er is namelijk al relatief snel sprake van inbedding van werkzaamheden.”
De vier partijen en Van Hijum vinden elkaar wel in het zogeheten rechtsvermoeden. Dat houdt in dat een zelfstandige makkelijker werknemersrechten kan claimen als diegene minder verdient dan 33 euro per uur.
Zo krijgen de ‘wil der partijen’ en ‘persoonlijk ondernemerschap’ een prominentere plek in de beoogde wetgeving
Cristel van de Ven is voorzitter van Vereniging Zelfstandigen Nederland
Vereniging Zelfstandigen Nederland (VZN) vindt het goed dat de Tweede Kamer eindelijk het initiatief neemt om tot een doorbraak te komen in het zzp-dossier. ,,Dit zit al jaren politiek muurvast, met momenteel desastreuze gevolgen voor zelfstandig ondernemers”, aldus Cristel van de Ven, VZN-voorzitter in een korte reactie. ,,Die verliezen door de huidige complexiteit nu onterecht hun werk en inkomsten. Hardwerkende, goed gekwalificeerde mensen staan op dit moment massaal aan de kant. In een krappe arbeidsmarkt notabene. Dat moet stoppen.”
VZN put hoop uit nieuwe zzp-wet
De initiatiefwet van VVD, D66, CDA en SGP geeft Van de Ven iets van hoop: ,,Zo krijgen de ‘wil der partijen’ en ‘persoonlijk ondernemerschap’ een prominentere plek in de beoogde wetgeving. Ook worden uitvoerbare toetsen voorgesteld, die opdrachtgevers en zzp’ers voldoende duidelijkheid vooraf kunnen geven over het werken met en als zelfstandige.”
Lees ook: Jasper verliest bedrijf na zzp-controle: ‘Vaklieden willen alleen als zzp’er werken’
Een aparte commissie toets een zzp’er op de drie volgende punten
1. Zelfstandigentoets: Hierbij wordt er gekeken of iemand zich naar buiten toe gedraagt als zelfstandige: heeft iemand meerdere opdrachten? Investeert iemand in eigen bedrijfsmiddelen?
2. Werkrelatietoets: Werkt iemand uit vrije wil als zelfstandige? Heeft iemand een grote mate van vrijheid over de uitvoering van het werk en vrijheid van werktijd of verlof? En is er sprake van hiërarchische controle?
3. Sectoraal rechtsvermoeden: sommigen sectoren hebben een hoger risico op schijnzelfstandigheid. Denk bijvoorbeeld aan het tegengaan van arbeidsmigranten die werken in constructies als zzp’ers.
