Om de financiële problemen van een onderneming op te kunnen lossen, is het allereerst van belang te (h)erkennen dat er problemen zijn. Van een problematische schuldenlast is sprake als de onderneming haar crediteuren acuut niet meer kan betalen of als zij voorziet dat dit op termijn niet meer mogelijk zal zijn.
Signalen zijn bijvoorbeeld het niet of steeds later betalen van schuldeisers, het uitstellen van investeringen, het schenden van betalingsafspraken met de bank, het bij-lenen vanuit gelieerde vennootschappen of het niet kunnen terugbetalen van coronasteun.Herken je deze signalen, dan kan het goed zijn om (preventief) naar oplossingen te zoeken.
Lees ook: Zo krijg je zekerheid dat jouw geldlening wordt terugbetaald
Hoe eerder je in actie komt, hoe groter de kans van slagen is. De vier mogelijke oplossingen voor een problematische schuldenlast zijn: het buitengerechtelijk crediteurenakkoord, het WHOA-akkoord, de surseance van betaling, de doorstart vanuit faillissement.
Buitengerechtelijk crediteurenakkoord
Het buitengerechtelijk crediteurenakkoord is een oplossing als de onderneming op dit moment aan haar lopende verplichtingen kan voldoen, maar (i) oude schulden heeft die zij niet kan afbetalen; of (ii) voorziet dat toekomstige schulden niet kunnen worden voldaan. Hierbij is van belang dat de onderneming levensvatbaar is: als de problematische schulden er niet meer zijn, moet de bedrijfsvoering structureel rendabel zijn. Denk bijvoorbeeld aan het niet kunnen terugbetalen van coronaschulden of een lening die je over twee maanden moet aflossen terwijl je op basis van prognoses ziet dat dat niet gaat lukken.
Bij een buitengerechtelijk crediteurenakkoord ga je het gesprek aan met jouw schuldeisers en probeer je afspraken te maken over een uitstel van betaling of een gedeeltelijke kwijtschelding van de openstaande schuld. Zo’n akkoord zou bijvoorbeeld kunnen inhouden dat alle schuldeisers een aanbod krijgen om genoegen te nemen met betaling van 40 procent op de openstaande facturen. De ondernemer koopt als het ware zijn schulden af, waardoor de resterende schuldenlast verdwijnt.
Lees ook: De surseance van betaling: een redmiddel tegen faillissement?
Een buitengerechtelijk akkoord berust op vrijwillige instemming en komt dus ook alleen tot stand als alle schuldeisers met een uitstel of gedeeltelijke kwijtschelding instemmen. Schuldeisers kunnen hiertoe bereid zijn, omdat het uitblijven van een akkoord in de regel zal leiden tot een faillissement. In dat geval zullen de schuldeisers hoogstwaarschijnlijk géén gedeeltelijke betaling meer ontvangen, waardoor zij onder het buitengerechtelijk crediteurenakkoord beter af zullen zijn en dus instemmen.
WHOA-akkoord
Een WHOA-akkoord ligt in het verlengde van het buitengerechtelijk crediteurenakkoord en is onder dezelfde omstandigheden een mogelijke oplossing. WHOA staat voor Wet Homologatie Onderhands Akkoord en is bedoeld voor de situatie dat niet alle schuldeisers vrijwillig met een buitengerechtelijk crediteurenakkoord instemmen.
Kenmerkend voor een WHOA-akkoord is dat de ondernemer het akkoord door de rechter kan laten goedkeuren (in de wet ‘homologeren’ genoemd). Als het akkoord aan alle wettelijke voorwaarden voldoet en de rechter het akkoord goedkeurt, zijn alle betrokken schuldeisers aan het akkoord gebonden. Zelfs de schuldeisers die niet willen instemmen met het akkoord.
Zo kun je dus dwingend een gedeelte van jouw schulden laten kwijtschelden en dat maakt het WHOA-akkoord een krachtige oplossing. Dat was het voor onder meer Shoeby, VVV Venlo, Termeer Groep (Sissy-Boy, Manfield, Sascha) en Amslod-fabrikant Dutch E-Mobility Group (DEMG).
Surseance van betaling
Als een onderneming voorziet dat zij haar schulden niet meer op tijd kan betalen, heeft zij ook de mogelijkheid om bij de rechtbank ‘surseance van betaling’ aan te vragen. Surseance staat voor ‘tijdelijk uitstel’. De surseance van betaling is dus een tijdelijk uitstel van betaling: de onderneming hoeft bepaalde schulden van vóór de surseance gedurende een door de rechtbank vastgestelde periode niet te betalen. De surseance van betaling biedt dus als het ware een tijdelijke adempauze, zodat de onderneming in relatieve rust kan zoeken naar een oplossing voor de financiële problemen.
In een surseance van betaling kan een oplossing voor de financiële problemen worden gevonden in een surseance-akkoord. Net als het buitengerechtelijk crediteurenakkoord en het akkoord onder de WHOA, is het surseance-akkoord een voorstel aan de schuldeisers om een gedeelte van de openstaande schuld kwijt te schelden tegen betaling van het restant. Als de meerderheid van de schuldeisers met een dergelijk voorstel instemt, kan de rechtbank het akkoord aan de andere schuldeisers opleggen.
Lees ook: Dit is de wettelijke verplichting die ondernemers regelmatig over het hoofd zien
Anders dan bij het buitengerechtelijk crediteurenakkoord en de WHOA, ziet een (akkoord in) surseance van betaling uitsluitend op ‘concurrente schuldeisers’. Schuldeisers met een voorrangspositie, zoals de Belastingdienst of de bank, vallen buiten de surseance van betaling. Een surseance-akkoord is daardoor alleen maar een geschikte oplossing als de financiële problemen gelegen zijn in de concurrente schuldenpositie (zoals leveranciers of verhuurders).
Doorstart vanuit faillissement
Als een onderneming acuut niet meer aan haar lopende betalingsverplichtingen kan voldoen, is een faillissement onvermijdelijk. Hoewel dit wellicht als een afsluiting voelt, hoeft een faillissement niet per definitie het einde van de onderneming te betekenen. Het is onder omstandigheden namelijk mogelijk jouw onderneming vanuit faillissement door te starten. Je koopt dan (een gedeelte van) de activa van de curator en maakt vanuit een andere entiteit een frisse start.
Lees ook: Dit zijn de gevolgen van een faillissement voor jouw klant: zes vragen
Een goede voorbereiding kan de kans op een succesvolle doorstart vergroten. Denk daarom bijvoorbeeld al vóór het faillissement na over de inrichting van jouw onderneming na de doorstart, zoals de werkzaamheden en de personeelsleden. Breng daarnaast de activa die je wil kopen in kaart (denk aan handelsnaam, bedrijfsinventaris, voorraad, lopende contracten, klantenportefeuille, etc.).
Maak verder een plan voor het uitbrengen van een bieding, de onderbouwing daarvan richting de curator en de financiering van de koopprijs. Besteed tot slot ook aandacht aan de voorbereiding van de communicatie met personeelsleden, klanten en leveranciers.
